امروزه نگهداری یا خرید دلار آمریکا و سایر ارزهای معتبر جهانی، علاوه بر تأمین نیازهای مسافرتی و تحصیلی، به‌عنوان ابزاری برای حفظ ارزش سرمایه و جلوگیری از زیان ناشی از کاهش ارزش ریال مطرح است. در شرایط تورمی، آحاد مردم و فعالان اقتصادی جهت حفظ قدرت خرید و حفظ ارزش دارایی‌ها، به خرید ارز روی می‌آورند. از سوی دیگر، با توجه به الزامات تجاری و واردات کالا، سرمایه‌گذاران و بازرگانان نیز نیازمند دسترسی به ارز با نرخ مناسب و رسمی هستند. لذا آشنایی با روال‌های قانونی و روش‌های رسمی معامله در صرافی‌های مجاز، برای هر فرد حقیقی و حقوقی ضروری است.
انواع عرضه ارز در صرافی‌ها
در صرافی‌های فیزیکی، عرضه ارز بسته به نوع تقاضا و مقررات بانک مرکزی به شیوه‌های مختلف انجام می‌شود. رایج‌ترین شکل آن اسکناس نقدی است که مشتری با پرداخت ریال، دلار یا هر ارز دیگری را به‌صورت حضوری و آنی دریافت می‌کند؛ این نوع عرضه می‌تواند در قالب آزاد، یعنی بدون سقف و با نرخ بازار آزاد، یا در قالب سهمیه‌ای باشد. ارز سهمیه‌ای طبق مصوبات سال ۱۴۰۴ برای هر فرد بالای ۱۸ سال یک‌بار در سال تا سقف حدود ۲۰۰۰ یورو یا معادل دلاری قابل خرید است و معمولاً برای مصارف ضروری مانند سفرهای خارجی، تحصیل یا درمان اختصاص می‌یابد.
نرخ این نوع ارز نزدیک به بازار متشکل ارزی تعیین می‌شود و دریافت آن مستلزم ثبت‌نام در سامانه‌های رسمی و ارائه مدارک هویتی مانند کارت ملی و گذرنامه است. علاوه بر اسکناس، صرافی‌ها حواله ارزی نیز ارائه می‌دهند که طی آن ارز به حساب مقصد در خارج از کشور منتقل می‌شود و بیشتر برای تجار و واردکنندگان کاربرد دارد؛ این حواله می‌تواند با نرخ آزاد یا در بستر سامانه نیما انجام گیرد که محل عرضه ارز صادرکنندگان و خرید واردکنندگان است. بنابراین، عرضه ارز در صرافی‌ها محدود به اسکناس نقدی نیست، بلکه شامل سهمیه‌ای، آزاد، حواله و نیمایی می‌شود و هر کدام متناسب با نیاز شخصی یا تجاری مشتریان، مقررات خاص خود را دارند.
شرایط خرید دلار در صرافی
۱. خرید دلار سهمیه‌ای (دولتی)
خرید دلار سهمیه‌ای به‌عنوان یکی از روش‌های رسمی تأمین ارز برای اشخاص حقیقی در سال ۱۴۰۴ تعریف شده است. بر اساس مقررات بانک مرکزی، هر فرد بالای ۱۸ سال می‌تواند تنها یک بار در سال تا سقف حدود ۲۰۰۰ یورو یا معادل دلاری آن ارز سهمیه‌ای دریافت کند. این ارز فقط از طریق صرافی‌های مجاز و با ثبت‌نام در سامانه‌های تعیین‌شده عرضه می‌شود و تحویل آن به‌صورت اسکناس نقدی انجام می‌گیرد. نرخ دلار سهمیه‌ای معمولاً بر پایه بازار متشکل ارزی تعیین می‌شود و پایین‌تر از نرخ آزاد بازار است؛ به همین دلیل، بیشتر مسافران، دانشجویان و متقاضیان ضروری برای پوشش هزینه‌های خود از این امکان استفاده می‌کنند. برای خرید این نوع ارز ارائه مدارک شناسایی ضروری است و پس از احراز شرایط، مبلغ ریالی معادل در صرافی پرداخت و ارز سهمیه‌ای در همان محل تحویل داده می‌شود.
۲. خرید دلار آزاد (بازار آزاد)
خرید دلار آزاد به معاملاتی گفته می‌شود که خارج از سهمیه‌ها و نرخ‌های دولتی انجام می‌گیرد و هیچ سقف یا محدودیت قانونی برای مقدار آن وجود ندارد. در این روش، صرافی‌های مجاز یا بازار غیررسمی، دلار را با نرخ آزاد که بر اساس عرضه و تقاضای روز تعیین می‌شود، به مشتریان می‌فروشند. این نوع خرید معمولاً برای افرادی مناسب است که نیاز به مبالغ بالاتر از سهمیه سالانه دارند یا امکان استفاده از سامانه‌های دولتی و ارز سهمیه‌ای را ندارند. با توجه به نبود یارانه یا حمایت دولتی، قیمت دلار آزاد همواره بالاتر از نرخ‌های رسمی یا سهمیه‌ای است و بیشتر به‌عنوان شاخص واقعی ارزش ارز در بازار شناخته می‌شود.
۳. خرید حواله ارزی
خرید حواله ارزی از طریق صرافی‌های فیزیکی به این صورت است که مشتری به جای دریافت اسکناس، ارز مورد نیاز خود را به حساب مقصد در خارج از کشور منتقل می‌کند. این روش عمدتاً برای تجار، شرکت‌ها و واردکنندگان کاربرد دارد و برای پرداخت‌های تجاری، واردات کالا یا تسویه بدهی‌های بین‌المللی استفاده می‌شود. صرافی با ارائه خدمات حواله، ارز را از موجودی خود یا از طریق سامانه‌های بانکی مانند SWIFT به حساب گیرنده منتقل می‌کند.
نرخ حواله می‌تواند بر اساس بازار آزاد تعیین شود. برای انجام حواله، مشتری معمولاً باید مدارک هویتی، شماره حساب بانکی مقصد و گاهی قرارداد تجاری ارائه دهد و معادل ریالی ارز را در همان صرافی پرداخت کند. این روش به دلیل امنیت بالا و امکان جابجایی مبالغ کلان، جایگزین مناسبی برای اسکناس نقدی در تراکنش‌های تجاری و بین‌المللی است و تمامی مراحل به‌صورت قانونی و تحت نظارت بانک مرکزی انجام می‌شود.
انتخاب صرافی‌های مجاز و معتبر
برای خرید ارز، چه به‌صورت اسکناس، سهمیه‌ای، آزاد یا حواله، انتخاب صرافی‌های مجاز اهمیت بسیار بالایی دارد، زیرا تنها این صرافی‌ها تحت نظارت بانک مرکزی فعالیت می‌کنند و معاملاتشان کاملاً قانونی، شفاف و قابل پیگیری است. صرافی‌های دارای مجوز رسمی فعالیت تضمین می‌کنند که نرخ ارز منصفانه تعیین می‌شود، معامله با امنیت کامل انجام می‌گیرد و مشتری در برابر هرگونه سوءاستفاده یا تخلف محافظت می‌شود.
دریافت خدمات از صرافی‌های غیرمجاز یا غیررسمی می‌تواند با خطراتی جدی همراه باشد، از جمله کلاهبرداری، نرخ غیرشفاف، تحویل ندادن ارز یا مشکلات حقوقی. بنابراین، برای تضمین امنیت معاملات، دریافت ارز به نرخ قانونی یا نزدیک به بازار رسمی، و جلوگیری از دردسرهای احتمالی، همواره توصیه می‌شود معاملات خود را از طریق صرافی‌های دارای مجوز رسمی بانک مرکزی انجام دهید و پیش از مراجعه، از اعتبار و قانونی بودن آن اطمینان حاصل کنید.
کلام پایانی
با انتخاب صرافی‌های معتبر و دارای مجوز رسمی بانک مرکزی برای خرید دلار، می‌توانید معاملات خود را با اطمینان کامل و بدون دغدغه انجام دهید. استفاده از صرافی‌های مجاز به شما این اطمینان را می‌دهد که نرخ دلار منصفانه و مطابق با بازار رسمی یا بازار متشکل ارزی تعیین می‌شود و امکان سوءاستفاده یا کلاهبرداری به حداقل می‌رسد.
همچنین، معاملات از نظر قانونی قابل پیگیری و شفاف هستند و می‌توانید برای خرید اسکناس، دلار سهمیه‌ای، دلار آزاد یا حواله ارزی، انتخابی امن و مطمئن داشته باشید. به همین دلیل، امنیت و شفافیت معامله در خرید دلار همواره اولویت اصلی است و صرافی‌های دارای مجوز بهترین تضمین برای انجام این معاملات به شکل مطمئن و قانونی محسوب می‌شوند.
